WACANANARATIS , DISKRIPSI, EKSPOSISI, ARGUMENTASI, DAN PERSUASI. Standar Kompetensi : Mampu menuliskan ungkapan gagasan dalam bentuk wacana narasi, diskripsi, eksposisi, argumentasi dan persuasi. Kompetensi Dasar : Menuliskan Wacana Tentang Budaya Jawa. A. WACAN NARASI (NYERITAKAKE) Sebutnajenis-jenis sambutan upacara pengantin Jawa! 2. Tegesana tembung-tembung ing ngisor iki! Golekana sing kagolong isi sesorah! Skor Penilaian: No Kunci Jawaban Kriteria Ketepatan Aksara Jawa uga kasebut aksara Hanacaraka. Aksara iki kaperang dadi 7 yaiku : 1. Aksara Legena 5. Pasangan 2. Aksara Swara 6. Sandhangan 3. AksaraJawa yang sering disebut dengan "Hanacaraka" merupakan aksara jenis abugida turunan dari aksara Brahmi. Dari segi bentuknya, aksara "Hanacaraka" punya kemiripan dengan aksara Sunda dan Bali. Untuk aksara Jawa sendiri merupakan varian modern dari aksara Kawi, salah satu aksara Brahmi hasil perkembangan aksara Pallawa yang berkembang di Jawa. AksaraHanacaraka kagolong aksara jenis abugida utawa hibridha antara aksara silabik lan aksara alfabet. Aksara silabik iki tegese yen saben aksara uga nyandhang sawijining swara. Hanacaraka kalebu kulawarga aksara Brahmi sing asale saka Tanah Hindhustan. Yen bentuke, aksara Hanacaraka wis ana kaya saiki wiwit kurang luwih abad kaping 17 AksaraJawa, dikenal juga sebagai Hanacaraka dan Carakan adalah salah satu aksara tradisional Nusantara yang digunakan untuk menulis bahasa Jawa dan sejumlah bahasa daerah Indonesia lainnya seperti bahasa Sunda dan bahasa Sasak. Tulisan ini berkerabat dekat dengan aksara Bali. Produk Jenis ini bernama Batu Combong. selengkapnya. Rp 330. T408. Aksara hanacaraka iku sarupaning aksara sing kaanggo ing Tanah Jawa lan saubenge kayata Madura, Bali, Lombok, lan uga Tatar Sundha. Aksara Hanacaraka iku uga diarani aksara Jawa nanging sejatine ukara iki kurang sreg amarga aksara Jawa iku warnane akeh, saliyane iku aksara iki ora mung dienggo nulis basa Jawa wae. Aksara iki uga dienggo nulis basa Sanskerta, basa Arab, basa Bli, basa Madura, basa Sasak, lan uga basa Melayu. Aksara Hanacaraka kagolong aksara jinis abugida utawa hibrida antara aksara silabik lan aksara alphabet. Aksara silabik iki tegese yen saben aksara uga nyandhang sawijining swara. Hanacaraka kalebu kulawarga aksara Brahmi sing asale saka Tanah Hindustan. Yen bentuke aksara Hanacaraka ana wis kaya saiki wiwit minimal abad kaping 17. Jeneng aksara iki dijupuk saka urutan limang aksara wiwitan sing unine “hanacaraka”. Urutan dhasar aksara Jawa nglegena iki cacahe ana rongpuluh lan nglambangake kabeh fonem basa Jawa. Urutan aksara iki kaya mangkene Ha Na Ca Ra Ka Da Ta Sa Wa La Pa Dha Ja Ya Nya Ma Ga Ba Tha Nga Urutan bisa diwaca dadi ukara-ukara Hanacaraka tegese ana utusan Datasawala tegese padha garejegan Padha jayanya tegese padha digdayane Maga bathanga tegese padha dadi bathang Urutan ukara iki digawe miturut legendha yen aksara Jawa iku diasta dening Ajisaka saka Tanah Hindhustan menyang Tanah Jawa. Ajisaka banjur ngarang urutan aksara kaya mangkene kanggo mengeti rong panakawane sing setya ganti pati. Dora lan Sembada. Lorone mati amarga ora bisa mbuktekake dhawuhe sang ratu. Mula Ajisaka banjur ngripta aksara Hanacaraka supaya bisa kanggo nulis layang. Ing Indhia iku akeh rupa-rupaning aksara. Salah sawijining aksara kang wigati yaiku aksara Pallawa saka Indhia sisih kidul. Akara iki inaranan mangkene miturut jeneng salah siji karaton ing Indhia kidul yaiku Kerajaan Pallawa. Aksara Pallawa iki digunakake ing kiwa tengene abad kaping 4 Masehi. Ing Nusantara patilasan sejarah arupa prasasti Yupa saka Kutai, KalimantanWetan tinulis nganggo aksara Pallawa. Aksara Pallawa iki dadi babone kabeh aksara Nuswantara, antarane aksara Hanacaraka uga aksara Rencong aksara Kaganga, Suratb Batak, aksara Makassar, lan aksara Baybayin aksarane saka Filipina. Profesor de Casparis, yaiku pakar paleografi utawa ahli ngelmu sejarah aksara misuwur saka Walanda merang sejarah tuwuhing aksara Hanacaraka ing limang mangsa utama 1. Aksara Pallawa 2. Aksara Kawi Wiwitan 3. Aksara Kawi Pungkasan 4. Aksara Majapait 5. Aksara Pasca- Majapait utawa Hanacaraka 1. Aksara Pallawa Aksara iki digunakake ing Nuswantara saka abad kaping papat nganti kurang luwih abad kaping 8. Banjur aksara Kawi Wiwitan dienggo saka abad kaping 8 nganti abad kaping 10 utamane ing Jawa Tengah. Aksara Kawi Pungkasan digunakake sawise abad kaping 10 nganti kira-kira abad kaping 13 ing Jawa Wetan. Banjur aksara Majapait digunakake ing Jawa Wetan nalika jaman Majapait. Sawise Kerajaan Majapait binedhah, muncul aksara Hanacaraka modhern sing uga kerep diarani aksara Jawa. Aksara iki banjur dadi kanggo ing saubenging Tanah Jawa, Tatar Sundha, Bali, Madura. Kabeh aksara iki dadi sakelompok lan isih sakerabat. Nanging sejatine uga ana aksara liyane ing tanah Jawa sing luwih lawas lan isih dienggo. Aksara iki jenenge aksara Buda. Aksara Hanacaraka banjur dening wong-wong Eropa digawekake versi aksara cethak ing abad kaping 19. Aksara Pallawa iku asale saka Indhia sisih kidul. Jenis aksara iki digunakake ing kiwa tengene abad kaping 4 lan kaping 5. Bukti kapisan panganggone jinis aksara iki ing Nuswantara ditemokake ing pulo Kalimantan sisih wetan ing cedhak tlatah sing saiki diarani Kutai. Banjur aksara iki uga digunakake ing pulo Jawa ing Tatar Sundha ing prasastine Tarumanegara sing katulis ing kiwa tengene taun 450. Ing tanah Jawa dhewe aksara iki kagunakake ing Prasasti Tuk Mas lan Prasasti Canggal. Yen dideleng aksara Pallawa wujude meh kabeh aksara tinulis nganggo apa kang kasebut mawa istilah serif. Serif-e tinulis ing sisih kiwa. Sanadyan aksara Pallawa wis ditepangi ing Nuswantara wiwit abad kaping 4, nanging basa Nuswantara asli durung ana kang katulis ing aksara iki. 2. Aksara Kawi Wiwitan Bedane aksara Kawi Wiwitan karo aksara Pallawa iki utamane gayane. Aksara Pallawa iku ketara yen sawijining aksara monumental sing kanggo nulis ing watu. Aksara Kawi Wiwitan katone utamane aksara sing kanggo nulis ing rontal lan mulane bentuke dadi luwih kursif. Aksara Kawi Wiwitan digunakake taun 750-925. Prasasti-prasasti kang katulis ing aksara Kawi Wiwitan cacahe akeh, kurang luwih 1/3 saka kabeh prasasti sing ditemokake ing pulo Jawa. Ing Tanah Jawa aksara iki paling tuwa ditemokake ing Prasasti Plumpungan cedhak Salatiga sing kurang luwih ditulis ing taun 750. Prasasti iki isih ditulis ing basa Sansekerta. 3. Aksara Kawi Pungkasan Udakara taun 925, pusat kakuwasaning ing pulo Jawa dadi pindhah ing Jawa Wetan. Pangalihan kakuwasan iki udakara taun 925-1250. Sajatine aksara Kawi Pungkasan ora beda akeh ing wujude karo aksara Kawi Wiwitan, mung gayane wae sing dadi rada seje. Ing sisi liya, gaya aksara sing kanggo ing Jawa Wetan sadurunge taun 925 uga wis beda karo gaya ing Jawa Tengah. Dadi katon bedane iki ora amung prabedan ing wektu wae nanging uga ing papan. Ing mangsa iki bisa dibedakake patang gaya aksara sing beda-beda 1. Aksara Kawi Jawa Wetanan saka taun 910-950. 2. Aksara Kawi Jawa Wetanan saka jaman Prabu Airlangga 1019-1042 3. Aksara Kawi Jawa Wetanan Kedhiri kurang luwih 1100-1220 4. Aksara tegak quadrate script isih saka mangsa Kedhiri 1050-1220 Aksara Hanacaraka kagolong aksara jenis abugida utawa hibridha antara aksara silabik lan aksara alfabet. Aksara silabik iki tegese yen saben aksara uga nyandhang sawijining swara. Hanacaraka kalebu kulawarga aksara Brahmi sing asale saka Tanah Hindhustan. Yen bentuke, aksara Hanacaraka wis ana kaya saiki wiwit kurang luwih abadkaping 17. Aksara Hanacaraka iki jenenge dijupuk saka limang aksara wiwitane yaiku “hana caraka”. Urutan dhasar aksara Jawa nglegena iki cacahe ana rongpuluh lan nglambangake kabeh fonem basa Jawa. Urutan aksara iki kaya mengkene —“Hana caraka” tegese “Ana utusan” —“Data sawala” tegese “Padha regejegan” —“Padha jayanya” tegese “Padha digjayane” —“Maga bathanga” tegese “Padha dadi bathang”. Urutan ukara iki digawe miturut legendha yen aksara Jawa iku diasta dening AjiSaka saka Tanah Hindhustan menyang Tanah Jawa. Banjur Aji Saka ngarang urutan aksara kaya mengkene kanggo mengeti rong panakawane sing setya nganti pati Dora lan Sembada. Lorone mati amerga ora bisa mbuktekake dhawuhe sang ratu. Mula Aji Saka banjur nyiptakake aksara Hanacaraka supaya bisa kanggo nulis layang. —Sajarah aksara Jawa Hanacaraka Pallawa Aksara Pallawa iku asale saka India sisih kidul. Jenis aksara iki digunakake ing kiwa-tengene abadkaping 4 lan abadkaping 5. Bukti kapisan panganggonan jenis aksara iki ing Nuswantara ditemokake ing pulo Kalimantan sisih wetan ing cedhak tlatah sing saiki diarani Kutai. Banjur aksara iki uga digunakake ing puloJawa ing tlatah Sundha ing prasastine Tarumanegara sing katulis ing kiwa-tengene taun 450. Ing Tanah Jawa dhewe aksara iki kagunakake ing PrasastiTukMas lan PrasastiCanggal. Aksara Pallawa iki bisa dianggep baboning kabeh aksara ing Nuswantara, kalebu aksara Hanacaraka. Yen dideleng aksara Pallawa iki rupane makothak-kothak. Ing basa Inggris prekara iki diarani nganggo ukara box head utawa square head-mark. Banjur meh kabeh aksara tinulis nganggo apa sing kasebut mawa istilah serif. Serif-e tinulis ing sisih kiwa. Senadyan aksara Pallawa wis ditepangi ing Nuswantara wiwit abadkaping 4, nanging basa Nuswantara asli durung ana sing katulis ing aksara iki. Kawi Wiwitan Prabedan antara aksara Kawi Wiwitan karo aksara Pallawa iku utamane gayane. Aksara Pallawa iku ketara yen sawijining aksara monumental sing kanggo nulis ing watu. Aksara Kawi Wiwitan katone utamane aksara sing kanggo nulis ing rontal lan mulane bentuke dadi luwih kursif. Aksara Kawi Wiwitan digunakake watara taun 750 nganti 925. Prasasti-prasasti sing katulis ing aksara Kawi Wiwitan cacahe akeh, kurang luwih 1/3 sapratelon saka kabeh prasasti sing ditemokake ing pulo Jawa. Ing Tanah Jawa, aksara iki paling tuwa ditemokake ing PrasastiPlumpungan cedhak Salatiga sing kurang luwih ditulis ing taun 750. Prasasti iki isih ditulis ing basa Sangskerta. Kawi Pungkasan Kira-kira sawise taun 925, pusat kakuwasan ing pulo Jawa dadi pindhah ing Jawa Wetan. Pangalihan kakuwasan iki uga katon pangaruhe ing jenising aksara sing kanggo. Mangsa aksara Kawi Pungkasan iki kira-kira saka taun 925 nganti 1250. Sajatine aksara Kawi Pungkasan ora beda akeh ing wujude karo aksara Kawi Wiwitan, namung gayane wae sing dadi rada seje. Ing sisi liya, gaya aksara sing kanggo ing Jawa Wetan sadurunge taun 925 uga wis beda karo gaya ing Jawa Tengah. Dadi katone prabedan iki ora namung prabedan ing wektu wae nanging uga ing papan. Ing mangsa iki bisa dibedakake papat gaya aksara sing beda-beda Kawi Jawa Wetanan saka taun 910 – 950; Kawi Jawa Wetanan saka jaman prabu Airlangga 1019 – 1042; Kawi Jawa Wetanan Kedhiri kurang luwih 1100 – 1220; 4. Aksara tegak quadrate script isih saka mangsa Kedhiri 1050-1220. Majapait Ing sajarah Nuswantara mangsa antara taun 1250 – 1450 iki ditandhani karo dhominansi Majapait ing Jawa Wetan. Aksara Majapait iki uga nuduhake pangaruh saka gaya panulisan ing rontal lan rupane endhah. Gayane semu kaligrafis. Gaya panulisan aksara gaya Majapait iki wis nyedhaki gaya modhern. Sawise jaman Majapait sing miturut tradhisi Jawa negara binedhah ing taun 1478 candrasangkalane sirna ilang kretaning bumi nganti pungkasan abadkaping 16 utawa awal abadkaping 17, kanggo sajarah aksara Jawa bisa diarani “jaman peteng”. Amerga sawise iku nganti awal kaping 17 meh ora ditemokake bukti panulisan. Ujug-ujug bentuk aksara Jawa dadi bentuke sing modhern. Pasca-Majapait utawa Hanacaraka Sawise jaman Majapait, muncul jaman Islam lan uga jaman Kolonialisme Kulon ing Tanah Jawa. Ing jaman iki banjur muncul naskah-naskah manuskrip kapisan sing wis nganggo aksara Hanacaraka Anyar. Naskah-naskah iki ora namung katulis ing godhong palem rontal utawa nipah maneh, nanging uga ing dluwang utawa kertas lan awujud buku utawa codex “kodheks”. Naskah-naskah iki ditemokake ing tlatah pasisir lor Jawa lan padha digawani menyang Eropah ing abad kaping 16 utawa 17. Bentuke aksara Hanacaraka Anyar iki wis beda karo aksara sadurunge kayata aksara Majapaitan. Prabedan utama iku anane serif tambahan ing aksara Hanacaraka Anyaran. Aksara-aksara Hanacaraka awal iki bentuke memper kabeh saka Banten ing sisih kulon nganti tekan Bali. Nanging banjur akire pirang-pirang tlatah ora nganggo aksara Hanacaraka lan pindhah nganggo Pegon lan aksara Hanacaraka gaya Surakartan sing dadi baku. Nanging saka kabeh aksara iku, aksara Bali sing bentuke tetep padha nganti ing abadkaping 20.

aksara hanacaraka kagolong aksara jenis